Mooie resultaten van de Nederlandse talenten op de Internationale Chemieolympiade. Kjeld Zwitsersloot won een zilveren medaille en Imre Bekkering won brons. Vier finalisten, waaronder ook Koen in ’t Hout en Daniël Vleugel hebben deelgenomen aan deze wedstrijd die gehouden werd van 5 to 14 juli in Dubai. De olympiade werd gewonnen door Zilu Song uit China.
Internationale chemieolympiade voor het tweede opeenvolgende jaar in een Arabisch land
De 57e IChO werd georganiseerd door het Ministerie van Onderwijs in samenwerking met de Al Ain Universiteit en Meccademia, top engineering college, van 5 tot en met 14 juli in Dubai, de hoofdstad van het emiraat Dubai, een van de zeven emiraten van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). De regering van de VAE is ervan overtuigd dat onderwijs de hoeksteen is voor de opbouw van een gemeenschap die gelijke tred kan houden met de ontwikkelingen in de wereld.
De opening
Tijdens de openingsceremonie zei de minister van Onderwijs, H.E. Sarah bint Jousif Al Amiri: “De IChO brengt ’s werelds meest briljante jonge chemici in spé samen en is een platform voor innovatie en inspiratie. De IChO verbindt landen en overbrugt onderlinge verschillen.”
Er deden 92 landen mee met 354 zeer getalenteerde middelbare scholieren. Het thema van deze olympiade was ‘Chemists compete like catalysts: fast, focused and unchanged for a better future’.
Het team en reacties van leerlingen
Het niveau van deze olympiade lag zoals gewoonlijk weer heel hoog. Met Olympisch zilver en brons heeft Nederland in deze 57e editie goed gepresteerd.
Koen in ’t Hout: ”De scheikundeolympiade is mij zeer goed bevallen. Naast dat je een keer écht uitgedaagd wordt op cognitief gebied en heel veel kennis opdoet, zijn ook de vele connecties die de olympiade met zich meebrengt zeer waardevol. Zowel bij de nationale finale als de IChO leer je veel mensen kennen die je zeker nog een keer zult zien. Daar ben ik de organisatie en de andere deelnemers zeer dankbaar voor.”
Kjeld Zwitserloot: “Het was weer een geslaagde editie van de scheikundeolympiade. Met een gezellige nationale finale en een trainingsweek die aansloot bij de IChO-stof waren wij goed voorbereid op Dubai. Toch bleken de toetsen dit jaar enorm uitdagend te zijn, maar dat mag de pret niet drukken. Het blijft enorm bijzonder om een kijkje te mogen nemen in het dagelijkse leven van een andere cultuur.”
De leerlingen die Nederland vertegenwoordigden werden geselecteerd tijdens de 46e Nationale Scheikundeolympiadeweek, eerder dit jaar bij Symeres, een bedrijf dat actief is in de ontwikkeling en productie van nieuwe actieve stoffen voor geneesmiddelen.
De leerlingen werden begeleid door Kees Beers, Martin Groeneveld, Marijn Jonker en Emiel de Kleijn. In 2026 wordt de 58e IChO gehouden in Tasjkent (Oezbekistan).
De examens
De toetsen van de IChO bestaan uit een praktisch en een theoretisch examen van elk vijf uur.
Het praktijkgedeelte bestond uit drie onderdelen: In het eerste deel maakten de leerlingen een ijzersalencomplex , een stof die toegepast wordt als katalysator bij brandstofcellen zodat elektriciteit op een duurzamere en efficiëntere wijze geproduceerd kan worden. Daarna achterhaalden ze de precieze vorm en samenstelling van het complex. Vervolgens analyseerden ze verschillende aminozuurmengsels. Aminozuren zijn de bouwstenen van eiwitten en spelen een essentiële rol in vrijwel alle biologische processen in je lichaam. Voor identificatie werden dunnelaagchromatografie en specifieke aantoningsreacties gebruikt en voor de kwantitatieve samenstelling complexometrische titraties. Tot slot kregen de leerlingen een organische puzzel voorgeschoteld waarbij de inhoud van meerdere buisjes bepaald moest worden. Hiervoor lieten de leerlingen de stoffen in de buisjes met elkaar reageren en bepaalden ze welke stoffen wel en welke stoffen niet met elkaar reageerden.
Bij de theorietoets kwam onder andere een aantal typische VAE onderwerpen aan de orde. Zo was er een opgave die betrekking had op de Burj Khalifa, met 828 m de hoogste toren ter wereld. De samenstelling van Dubai ruwe olie kwam aan bod, evenals het met behulp van zonne-energie ontzilten van zeewater om drinkwater te produceren. In een andere opgave werd de toepassing van zonne-energie bij het omzetten van koolstofdioxide tot nuttige producten onder de loep genomen. Een leuk onderwerp was ook de opgave over de levensduur van tennisballen, waarin werd aangesloten bij de actualiteit van het Wimbledontoernooi. Enzymatische processen speelden een rol in een opgave over de productie van het eiwit Rapomycine, dat kan dienen als een ‘moleculaire lijm’ voor andere eiwitten om bepaalde ziekten te behandelen. Interessant was de opgave over koolstofmonoxide, dat een dodelijk gif is, maar onder bepaalde omstandigheden ook therapeutische eigenschappen kan hebben. De theorietoets begon met een opgave over terpenen, stoffen die door planten worden geproduceerd en die vaak een kenmerkende geur hebben. Deze opgave was ontworpen door Marijn Jonker, die dus naast begeleider van het Nederlandse team ook lid was van de wetenschappelijke commissie
Het flankerend educatief en cultureel programma
Ondanks de zomerse temperaturen van meer dan 40 graden en de hoge luchtvochtigheid, hadden de organisatoren van de 57e IChO kans gezien een mooi educatief en cultureel programma voor de leerlingen te maken.
Ze bezochten de binnenstad van Dubai en bekeken de torenflat Burj Khalifa, het Museum van de Toekomst, de Dubai Mall en Palm Island, de kunstmatige eilanden voor de kust van Dubai. Verder gingen de leerlingen naar het grotendeels overdekte pretpark ‘IMG worlds of adventure’ met een oppervlakte van meer dan 140.000 m². Een excursie naar Abu Dhabi, de hoofdstad van VAE, stond ook op het programma. Ze gingen naar het Louvre museum (de naam ‘Louvre museum’ is voor 525 miljoen dollar gekocht van Frankrijk) en naar de ‘Sjeik Zayed-moskee’, de grootste moskee VAE en de op zeven na grootste moskee ter wereld, die meer dan 40.000 pelgrims kan herbergen.
Over de scheikundeolympiade
De Nationale Scheikundeolympiade is een initiatief van SLO. Het evenement wordt ondersteund door het ministerie van OCW, Koninklijke Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI), Centraal Instituut voor Toetsontwikkeling (Cito), Nederlandse Vereniging voor het Onderwijs in de Natuurwetenschappen (NVON), Gymnasium Beekvliet (Sint-Michielsgestel), Vechtdal College (Ommen), Willibrord Gymnasium (Deurne), Radboud Universiteit (Nijmegen), Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit van Amsterdam, Vrije Universiteit (Amsterdam), de Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging (KNCV), het NL Talenten Fonds en de Topsector Chemie/ChemistryNL.
Uitgeverij Malmberg, Noordhoff Uitgevers, Techni Science en Wetenschap in Beeld stellen prijzen ter beschikking. In 2026 wordt de 47e NSO gehouden aan de Universiteit Utrecht.